​

KÜÇÜK MENDERES HAVZASINDA ÜRETEN KADINLARLA DOKUNAN İPEKLER

​İzmir İli Küçük Menderes Havzasının içerisinde bulunan Beydağ, Kiraz ve Ödemiş ilçe sınırlarını kapsamaktadır.İzmir İli Küçük Menderes Havzasının içerisinde bulunan Beydağ, Kiraz ve Ödemiş ilçe sınırlarını kapsamaktadır.

Küçük Menderes Havzasında bulunan Ödemiş, Beydağ ve Kiraz ilçelerinde geçmişi 1300'lü yıllara kadar uzanan ipek böceği yetiştiriciliği ve ipek dokumacılığı, 1990'larda sekteye uğrasa da şimdilerde yürütülen projelerle yeniden canlandırılmaktadır.

İpek böceğinden elde edilen ipek; doğal yapısı, ince ve yumuşaklığı insan bedenine uyumluluğu nedeniyle zamansız olarak her dönem kıymetini artırarak kullanılmıştır. İpek lifi; sadece ev ve giyim eşyalarında değil aynı zamanda ameliyatlarda dikiş işlemlerinde ve paraşüt kumaşına kadar çeşitli yerlerde kullanılmaktadır. Doğal elyaf olan ipeğin sağlıklı olmasının yanında, doğru kullanım şartlarını oluşturmak koşuluyla yüzyıllara varan ömrü ve yıkama sonrasında da özelliğini koruması yönüyle de farklılığı tescillemiş bir dokuma ürünüdür. Bu nedenledir ki her zaman doğal ürün kullanma konusunda hassas olan tüketicilerin ve meraklıların ilgi odağı olmuştur.

Tırtılın kendini hapsettiği kozayla başlayan süreç dokuma tezgahlarında son bulurken çarşaf, nevresim, çeşitli nakışlı örtüler, peştamal gibi geleneksel ürünlere dönüştürülmektedir.

Projemiz ile İzmir iline bağlı Ödemiş, Beydağ ve Kiraz ilçelerinde üretilen yaş kozanın; önce ipliğe sonrada dokuma tezgâhlarında kumaşa dönüşümüyle bölgedeki ipek dokumanın canlandırılması sağlanacaktır.

Projede yer alan çiftçi kadınlarımız tarihsel mirasa sahip çıkarak yerel, geleneksel ve yöresel el işlerinin tanıtımını gerçekleştirelik hem kendi ekonomilerine hem de ülke ekonomisine katkıda bulunacaklardır. Bu çalışma ile kadın çiftçilerimiz boş zamanlarını değerlendirerek yan gelir sağlayabilecekler. Ayrıca beldede üretilen nadide ipeklerle elişleri üreten diğer kişilere de kaliteli malzeme sağlamış olacaktır.

İzmir İli Ödemiş, Beydağ ve Kiraz İlçelerinde yaşayan, yaş koza üretimi yapan, yapmak isteyen kadınlarımıza ipek böceği yetiştiriciliği ve ipek dokuma konularında eğitim vererek mesleki vasıf kazandırarak ipek böcekçiliği sektöründe küçük aile işletmelerinde istihdam edilebilirliğini arttırmaktır. Ayrıca ipek böcekçiliğinin kırsal kalkınma temelli sürdürülebilir bir faaliyet alanı olarak desteklenmesi hedeflenmektedir.​

Projenin gerçekleşeceği Küçük Menderes Havzası İlçelerinden Ödemiş, Beydağ ve Kiraz'da 2020 yılı Kozabirlik verilerine göre 131 kutudan 1849,5 kg yaş koza üretimi gerçekleştirilmiştir. Üretilen bu yaş kozanın ipliğe dönüşerek yöresel ürünlerin dokunmasında kullanılması üretilen yaş kozanın değerlendirilmesi bölge ekonomisi açısından önem arz etmektedir.

2019 Yılı Kadın Çiftçiler Tarımsal Yayım Projesi İl Özel Projesi olan ve Ödemiş İlçesi Zeytinlik Mahallesinde gerçekleştirilen “Ödemiş İlçesinde Kadın Çiftçilerle İpek Böceği Yetiştiriciliğinin Yeniden Canlandırılması Projesi" kapsamında, tadilatı yapılarak ipek böceği yetiştirmeye uygun hale getirilen ipek böceği evinde 2020 yılında 7 kutu tohumdan toplam 330 kg yaş koza hasadı gerçekleştirmişlerdir. 2019 yılında hayata geçirilen bu projenin devamı niteliğinde düşünülen ipek dokumacılığı projesi hem Küçük Menderes Havzasının ekonomisine bir katkı sağlayacak, hem de üretilen ürünlerin satışı ile bölgede yaşayan kadınlarımıza gelir kapısı olacaktır.

Osmanlı arşivlerinde yapılan incelemelerde ipek dokuma sektöründe 17. yüzyılda ipekli sanayiinde üretim yapan tezgâhlardan üçte birinden fazlası kadınlara ait olduğu görülmektedir. Kadınlar bilhassa tekstil alanında ürettikleri ürünlerini çarşı ve pazarlarda satarak ticaret faaliyetinde bulunmuşlardır. Bölgede de tarihi öneme sahip olan ipekten yapılan, yağlık (ipek mendil), peştamal, puşi, pembezar, bürdü, bürümcük, idare bezi, havlu, çarşaf, yolluk ve el işçilikli dokumalar yörede yıllarca çeyizlerin vazgeçilmezi olmakla birlikte, dışarıdan bölgeye gelen yerli ve yabancı turistlerinde ilgisini çekmektedir. Bölgedeki kırsal turizmin geliştirilmesi açısından da bölgeye has ipek dokuma ürünlerinin üretimi ve tanıtılması önemlidir.

Proje ile Ödemiş, Beydağ ve Kiraz ilçelerinde üretilen yaş kozanın önce ipliğe sonra ipek kumaşa dönüştürerek kadınlarımızın elinde ürüne dönüşmesini sağlayarak hem kadınlarımızın aile ekonomisine katkı sağlamak hem de bölgede kırsal turizmin gelişmesini sağlamak genel amaçtır.

İpek böceği yetiştiriciliği için gerekli olan tohumlar Kozabirlikten temin edilmektedir. Kozabirlikten alınan tohumlardan üretilen yaş koza tekrar birliğe verilmektedir.2020 yılı yaş koza alım fiyatı kilogram başına 70 TL olarak ödenmiştir. Projede üretilen yaş koza miktarından maksimum yüzde onunu (%10) üreticide bırakıp, ipek iplik çekilerek dokuma ve koza ürünlerinden süs eşyaları yapılması planlanmaktadır. Üretilen ipek dokuma ürünlerinin satışından kadınlarımızın gelirlerinin arttırılması hedeflenmektedir.

2020 yılında “Ödemiş İlçesinde Kadın Çiftçilerle İpek Böceği Yetiştiriciliğinin Yeniden Canlandırılması Projesi" kapsamında Ödemiş ilçesi Zeytinlik Mahallesinde kurulan İpek Böceği besleme evinde 10 kadın çiftçimiz sadece 7 kutu ipek böceğinden kutu başına 47 kg gibi yüksek bir verim alırken Ödemiş genelinde üretimi yapılan 124 kutu ipek böceğinde ortalama 12,25 kg verim alınmıştır.

2020 yılı tarımsal destekleme miktarı olarak yaş koza desteği kilo başı 70 TL olup projede yer alan 10 kadın çiftçimizin üretmiş olduğu 330 kilo yaş ipek böceğinden toplamda 23.100 TL, kişi başına da 2.300 TL gibi bir geliri 30-40 gün içerisinde kazanarak aile bütçesine katkı sağlamışlardır. 

Kiraz ve Beydağ ilçelerimizde koza üretimi potansiyeli olmasına rağmen ipek böceği yetiştiriciliğinin yapılabileceği hijyenik, sağlıklı ve korunaklı büyük oranda üretim yapılabilecek uygun bir yapı bulunmamakta, bu da üretimin düşük olmasına neden olmaktadır.

Projeyle birlikte Kiraz ve Beydağ'da yaşayan ve ipekböceği yetiştiriciliği yapan, yapmak isteyen kadın çiftçilerimize konu uzmanlarınca İpek böceği Yetiştiriciliği konusunda eğitim verilecektir. Ayrıca bu iki ilçe belediyeleri tarafından gösterilecek olan binaların gerekli tadilatları yapılarak ve ipek böceği besleme için gerekli malzemelerin sağlanmasıyla birlikte birden fazla kadınımızın kullanabileceği İpek Böceği Evi oluşturulacaktır. 

Kiraz ve Beydağ Belediyelerinin ve/veya Orman İşletme Şeflikleri tarafından tahsisi yapılacak alanlarda dut bahçesi kurulması sağlanarak kaliteli, sağlıklı ham madde elde edilmesi sağlanacak.

Ödemiş İlçesinde 2019 yılında gerçekleştirilen “Ödemiş İlçesinde Kadın Çiftçilerle İpek Böceği Yetiştiriciliğinin Yeniden Canlandırılması Projesi" kapsamında İpek Böceği Yetiştiriciliği eğitimi ve 2021 yılında Ödemiş Kaymakamlığı önderliğinde İzmir Olgunlaştırma Enstitüsü hocaları tarafından dokuma eğitimleri alan kadınlarımızın ipek dokuma üzerine eğitimler almaları sağlanacaktır. Aynı zamanda Kiraz ve Beydağ İlçelerimizden projeye katılacak kadınlarımızın dokuma konusundaki ilgileri doğrultusunda ipek dokumacılığı eğitimi de verilmesi sağlanacaktır.

İl Müdürlüğümüzce yürütülen “Küçük Menderes Havzası'nda Üreten Kadınlarla Dokunan İpekler" projesinde gerçekleşen faaliyetler,

  1. Proje Ekibinin Oluşturulması
  2. Proje tanıtımının yapılması. Eğitim Dokümanlarının basılması ve eğitim araçlarının alınması
  3. Bilgi Toplama Faaliyetleri
  4. Bütçenin Denetlenmesi ve Değerlendirilmesi
  5. Eğitim ve Üretim Yerlerinin Oluşturulması
  6. Kursiyerlerin Belirlenmesi
  7. Yetiştiricilik ve Dokuma Konusunda Eğitimin Verilmesi
  8. Üretici Kadın Çiftçilerin Desteklenmesi
  9. Faaliyetlerin Denetleme ve Değerlendirme Toplantılarının Yapılması
  10. Tanıtıcı Liflet, Afiş ve Levhalar Hazırlanması
  11. İl Müdürlüğü Web Sayfasında Proje ile İlgili Link Oluşturulması
  12. Proje Sonuçlarının Duyurulduğu Basın Toplantısının Düzenlenmesi

Katma değerini yükseltmek için seçeneklerden biri teknolojik gelişme ile mümkündür. Bu nedenle iptidai usullerle yapılan ipek böceği yetiştiriciliği kozadan ipek elde etme ve ipekleri değerlendirmek için dokuma vb. el işleri için eğitimler ile daha bilimsel ve daha eğitimli olunması sağlanacaktır.

Ayrıca üretilen ürünlerin markalaşması sağlanarak ürünlerin daha yüksek fiyatla pazarlama olanağı oluşturulabilir. Üreten, istihdam sağlayan risk ve doğru karar alabilen girişimci kadın çiftçilerimizin beceri ve kapasitesinin arttırılması, yeni ürünler geliştirebilmesi ve üretilen yerel ürünlerin markalaşması sağlanacak ve kadınlarımızın hedefler edinmesi ve bu hedeflere ulaşmaları için doğru karar verme ve plan yapabilme kabiliyetlerini arttıracaktır.

Projeye katılan kadınlarımızın kooperatifleşmesinin sağlanarak ürün pazarlama konusunda daha iyi imkanlara sahip olmaları sağlanacaktır.

​Düzenlenen eğitimler sonrasında ipek böceği evlerinde yapılan kontrollü ve temiz üretimler ile çiftçi kadınların yetiştirdikleri kaliteli ipek kozalarından elde ettikleri iplerin dokunmasıyla katma değer kazandırılmış ürünlerin satışı ile gelirlerinde artış sağlanacaktır. Proje kapsamında yapılan desteklerden sonra da kadınlar ürünlerinin satışından elde edecekleri gelir ile kendilerine sermaye sağlayarak daha sonraki üretim sezonu için gerekli malzemeleri alabileceklerdir.

​Projenin Bütçe Harcama Detayları (2021 Yılı için)

MALZEMENİN CİNSİMİKTARIB.FİYATITOPLAM TUTARI
Dezenfektan (1Lt)6040,002.400,00
Tek Kullanımlık Maske5035,001.750,00
Kolonya3030,00900,00
Paket Yemek 15018,522.778,00
PVC Kaplı Puntalı Tel8017,001.360,00
30x30 Demir Profil (6 mt)3587,003.045,00
Elektrot342,00126,00
Kesici213,0026,00
İşçilik12.600,002.600,00
Dokuma Tezgahı58.702,0043.510,00
Dokuma Çözgü Tezgahı114.350,0014.350,00
Mekik10240,002.400,00
Masura308,50255,00
Masa Üstü Masura Makinası1500,00500,00
Branda (1x2 m)1150,00150,00
Roll-Up Brandası2200,00400,00
Folyo Baskı Sıvama (2,5x125)1320,00320,00
Dekota Baskı(185x90 cm,5 mm)2575,001.150,00
Teknik Gezi130.000,0030.000,00
TOPLAM (KDV hariç)  108.020,00


Projenin Bütçe Harcama Detayları (2022 Yılı için)

MALZEMENİN CİNSİMİKTARIB.FİYATITOPLAM TUTARI
Dokuma makinası116.000,0016.000,00
Çıkrık1700,00700,00
Dut Fidanı10030,003.000,00
Ütü 12.033,992.033,99
Ütü Masası11.016,951.016,95
Dikiş Nakış Makinası15.370,005.370,00
30/2 Pamuk İpliği (100 cm en, 90 mt uzunluk)12.500,002.500,00
30/2 Pamuk İpliği (90 cm en, 90 mt uzunluk)12.450,002.450,00
30/2 Pamuk İpliği (80 cm en, 90 mt uzunluk)22.500,005.000,00
İplik Çözücü1750,00750,00
30/2 %100 Pamuk İp25110,002.750,00
Renkli %100 Pamuk İp40110,004.400,00
Kitapçık Basımı20027,505.500,00
TOPLAM (KDV hariç)  51.470,94


Proje Süresince Gerçekleştirilen Faaliyetlere ulaşmak için tıklayınız...

İzmir İl Tarım ve Orman Müdürü: Mustafa ÖZEN

K.T.V. Şb. Müdür V.: Nuriye DEZCAN

Ziraat Yüksek Mühendisi: Nursel MERAL

Ziraat Yüksek Mühendisi: Canan YILDIZ KUTLAR

Ziraat  Yüksek Mühendisi: Selahattin GÜNER

Ev Ekonomisi Teknikeri: Nurcan OBUT

Proje süresince desteklerini esirgemeyen Ödemiş, Kiraz ve Beydağ Belediye Başkanlarına,  İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü Müdürlerine ve personeline teşekkür ederiz.